Τι είναι Deepfake, πώς λειτουργεί και γιατί πρέπει να προσέχουμε. Στη σημερινή εποχή, η τεχνολογία εξελίσσεται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Μια από τις λέξεις που ακούμε όλο και πιο συχνά είναι η τεχνητή νοημοσύνη (AI). Χρησιμοποιείται σε τηλέφωνα, αυτοκίνητα, κοινωνικά δίκτυα και σε πολλές άλλες πτυχές της καθημερινότητας. Μαζί όμως με την πρόοδο, εμφανίζονται και τεχνολογίες που μπορεί να είναι επικίνδυνες. Μία από αυτές είναι η τεχνολογία “deepfake”. Τι είναι λοιπόν το deepfake και πώς σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη;
Τι είναι το deepfake;
Η λέξη “deepfake” προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων “deep learning” (βαθιά μάθηση) και “fake” (ψεύτικο). Πρόκειται για μια τεχνολογία που χρησιμοποιεί έξυπνους υπολογιστές για να δημιουργήσει βίντεο, ήχο ή εικόνες που είναι ψεύτικες, αλλά φαίνονται απολύτως αληθινές. Για παράδειγμα, μπορεί να δείτε ένα βίντεο με έναν πολιτικό να μιλάει για ένα θέμα, αλλά στην πραγματικότητα, δεν έχει πει ποτέ αυτά τα λόγια. Το βίντεο έχει δημιουργηθεί από υπολογιστή.
Αυτά τα βίντεο είναι τόσο καλά φτιαγμένα, που πολλές φορές είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κάποιος ότι είναι ψεύτικα.
Είναι μέρος της τεχνητής νοημοσύνης;
Ναι. Το deepfake είναι τεχνολογία που προέρχεται από την τεχνητή νοημοσύνη, και συγκεκριμένα από έναν τομέα που ονομάζεται “βαθιά μάθηση (deep learning)”. Αυτός ο τομέας επιτρέπει στους υπολογιστές να μαθαίνουν από τεράστιες ποσότητες δεδομένων, παρόμοια με τον τρόπο που μαθαίνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Η τεχνολογία deepfake βασίζεται σε ένα σύστημα που ονομάζεται GAN (Generative Adversarial Network). Με απλά λόγια, δύο προγράμματα “αντιμάχονται” μεταξύ τους: το ένα δημιουργεί ψεύτικο περιεχόμενο και το άλλο προσπαθεί να το αναγνωρίσει. Με την πάροδο του χρόνου, τα αποτελέσματα γίνονται όλο και πιο ρεαλιστικά.
Πού χρησιμοποιείται το deepfake;
Η τεχνολογία αυτή έχει θετικές χρήσεις, όπως:
- Στον κινηματογράφο, για την αναβίωση ηθοποιών ή για εντυπωσιακά εφέ.
- Στην εκπαίδευση, για να δημιουργηθούν διαδραστικές εμπειρίες, π.χ. συνομιλία με ιστορικά πρόσωπα.
- Για άτομα με αναπηρία, όπως η επαναδημιουργία της φωνής τους εάν την έχουν χάσει.
Δυστυχώς όμως, χρησιμοποιείται και για αρνητικούς σκοπούς, όπως:
- Δημιουργία ψευδών ειδήσεων με πολιτικούς ή δημόσια πρόσωπα.
- Εκβιασμός ή παρενόχληση μέσω ψεύτικων βίντεο.
- Απάτες στο διαδίκτυο και παραπλάνηση του κοινού.
Κίνδυνοι για την κοινωνία
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι ότι τα deepfake βίντεο μπορούν να μπερδέψουν την κοινή γνώμη. Αν οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι αλήθεια και τι όχι, τότε ακόμα και η έννοια της αλήθειας κινδυνεύει.
Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητο να υπάρχει σωστός έλεγχος και ευθύνη στη χρήση αυτής της τεχνολογίας.
Υπάρχει τρόπος να το σταματήσουμε;
Ναι. Πολλές εταιρείες και ερευνητές εργάζονται για να δημιουργήσουν εργαλεία που εντοπίζουν deepfakes. Επίσης, σε κάποιες χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει νομικά μέτρα για να απαγορεύσουν την κακόβουλη χρήση τους.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι εμείς οι ίδιοι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Να μην πιστεύουμε εύκολα ό,τι βλέπουμε στο διαδίκτυο και να ελέγχουμε πάντα την πηγή της πληροφορίας.
Τα deepfake είναι ένα εντυπωσιακό αλλά και επικίνδυνο παράδειγμα της δύναμης της τεχνητής νοημοσύνης. Αν χρησιμοποιηθούν με υπευθυνότητα, μπορούν να προσφέρουν πολλά. Αλλά αν πέσουν σε λάθος χέρια, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να κατανοούμε τι είναι τα deepfake, πώς λειτουργούν και πώς μπορούμε να προστατευτούμε από την παραπληροφόρηση που προκαλούν. Μόνο έτσι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη της τεχνολογίας χωρίς να γίνουμε θύματά της.
